Periyodik Koruyucu Bakım, gerek ısıl konfor, gerek ise endüstriyel amaçlı iklimlendirme sistemlerinde kuruluş ve işletme giderleri bakımından önemli bir yer tutmaktadır. Periyodik Koruyucu Bakım sağladığı avantajları özetle aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
-Cihazın ömrünü uzatır.
-Sistemin arıza riskini azaltır.
-Enerji sarfiyatını azaltır.
-Bakım masraflarını azaltır.
–Soğutkan kaçaklarını en aza indirerek şarj için gerekli olan iş gücü ve soğutkan giderlerini azaltır, ozon tabakasına verilen zarar da nispeten önlenmiş olur.
Periyodik Koruyucu bakım programı uygulamaya konulduğu ilk anlarda iş yükü yoğunlaşır ancak, olumsuzluk gibi görünen bu durumun aslında doğru bir yaklaşım olduğu, işletim verimindeki artış ve acil tamir masraflarının azalması ile anlaşılacaktır. Bakımdan sorumlu yöneticiler; işletmenin ihtiyaç ve kapasitesine göre, bu programı yürütmek amacıyla ellerindeki mevcut personeli kullanabilecekleri gibi, profesyonel şirketler ile periyodik bakım anlaşmaları da yapabilirler.
Periyodik Koruyucu Bakım elemanları
Bir su soğutma grubu periyodik bakım programının üç elemanı vardır:
-Cihazın servis el kitabı,
-Kayıt kartları (loglar),
– Günlük, haftalık, aylık ve yıllık test ve periyodik bakım programları.
Cihazın Servis El Kitabı
Cihazın servis el kitabı, chilleri tanımlayan karakteristik bilgileri ve uygulanacak periyodik koruyucu bakım konularını içermelidir. Cihazı tanımlayan karakteristik bilgiler cihazın seçiminde önemli olduğu kadar chillerin işletim sırasındaki gerçek performansını değerlendirmek için de gereklidir. Bunlar; yoğuşturucu ve buharlaştırıcının giriş ve çıkışlarındaki su sıcaklıkları ile basınç farkları, soğutkan devresindeki emme ve basma basınçları, tahrik motorlarının elektriksel güç tüketiminin belirlenmesine yönelik bilgiler, karterdeki yağ seviyesi ve basıncı, soğutma kapasitesi eğrisi ile kısmi yük eğrisi (IPLV)’ dir.
Kayıt Kartları
Chillerin maksimum verim değerinde çalışmasını sağlamak için yapılması gereken önemli işlerden biri de, işletim şartlarının ve yapılan bakımların kayıtlarının titizlikle tutulmasıdır. Bu işlemin en azından günlük olarak yapılması gerekir. Kayıt kartlarında şu bilgiler kesinlikle bulunmalıdır; yoğuşturucu ve buharlaştırıcının giriş ve çıkışlarındaki su sıcaklıkları ile basınç farkları, soğutucu akışkan devresindeki emme ve basma basınçları, tahrik motorlarının elektriksel güç tüketiminin belirlenmesine yönelik bilgiler, karterdeki yağ seviyesi ve basıncı. Amaçlanan işletim değerlerinden meydana gelen sapmalar, soğutma grubunun bakıma ihtiyaç duyduğunun veya yavaş gelişen bir problemin belirtileridir.
Bakım Programları
Yerine getirilmesi gereken bakım görevleri ve sıklığı, soğutma grubunun tür, model ve kapasitesine göre değişir, genellikle günlük, haftalık, aylık ve yıllık bakımlar söz konusudur. Özel durumlarda, örneğin büyük santrifüj gruplarda, bazı bakım işlemlerinin daha sık yapılması gerekebilir. 24 saat çalışması gereken bilgisayar sistem odaları ve yedeği olmayan chillerler gibi kritik durumlarda bakım konusunda daha dikkatli olunmalıdır.
Chiller Periyodik Bakımı
Chiller için uygulanacak temel periyodik bakım işlemleri esnasında kaydedilecek değerler ve kontrol edilecek devre elemanları özetle aşağıda verilmiştir:
Periyodik Koruyucu Bakım Günlük
-Yoğuşturucu ve buharlaştırıcının giriş ve çıkışlarındaki su sıcaklıkları ile basınç farkları.
-Soğutkan devresindeki emme ve basma basınçları
– Elektriksel güç tüketiminin belirlenmesine yönelik bilgiler.
-Karterdeki yağ seviyesi ve basıncı.
– Aşırı gürültü ve titreşim var mı?
Periyodik Koruyucu Bakım Haftalık
-Soğutkan kaçağı?
-Kayış ve kavrama ayarları.
-Yağın renginde değişim var mı?
Aylık Bakım
-Kontrol elemanları ve ayarları.
-Kompresör yüksüzleştirme (unloading) düzeneği.
-Karter ısıtıcısı.
-Su devrelerindeki filtreler.
Periyodik Koruyucu Bakım Yıllık
-Tüm kablo, kontak, starter ve devre kesicileri.
-Emniyet kontrolları.
-Motor sarımlarının yalıtım ve topraklama.
-Pompa salmastraları.
-Kontrol elemanlarının kalibrasyonu.
-Kontrol devresi ve ayarları.
-Elektrik devresindeki kontakların temizliği.
-Kompresör yağının laboratuar kontrolünün yaptırılması, gerekiyorsa değiştirilmesi.
-Yağ filtresinin değiştirilmesi.
-Yoğuşturucu boruları (Yoğuşturucu ve buharlaştırıcı borularına üç yılda bir “eddy current” testi uygulanmalıdır).
1970’ lerde tesis edilen su soğutma gruplarında tam yükteki enerji tüketimi 0,70-0,80 kW/ton iken. Yeni nesil yüksek verimli chillerlerde bu değer 0,48-0,55 kW/ton’ dur. 25 yıllık soğutma grupları normal aşınma sonucunda günümüzde 0,95 kW/ton’u aşan değerlerde çalışmaktadırlar. Dolayısıyla eski chillerleri, yeni nesil yüksek verimli modellerle değiştirmek gerekiyor. Nedeni ise soğutmadan kaynaklanan yıllık enerji ihtiyacımızı yaklaşık % 30 azaltacaktır.
Kontrol Panelini Kullanarak Yapılan Kontroller
Yağ seviyesi dışındaki günlük kontroller, mikroişlemci esaslı kontrol paneli veya grubun üzerindeki termometre ve manometreler yardımıyla yapılabilir. Eğer değerler kontrol panelinden alınıyorsa; operatörün, sisteme girmeyi ve panelde kullanılan kodları bilmesi gerekmektedir. Günümüzdeki bazı modern gruplarda paneldeki değerler direkt olarak bir yazıcıya gönderilmekte ve DDC (Direkt Sayısal Kontrol) sistemin ekranında görüntülenmektedir. Tesisteki ilgili personelin kontrol paneli ve DDC sistemi hakkında eğitilmeleri yerinde olacaktır. Panel ya da DDC ekranındaki değerlerle cihazın servis el kitabındaki veriler karşılaştırılmalıdır.